Dziedzictwo Dla Klimatu

Do tej misji obligują nas również wyjątkowe uwarunkowania lokalne. Brama Poznania, nasza główna przestrzeń wystawiennicza i edukacyjna, położona jest nad rzeką. Bliskie sąsiedztwo znikającej na naszych oczach Cybiny i wysychających łąk nadrzecznych nie pozostawiają wątpliwości, że wielowiekowe dziedzictwo tego miejsca jest ZAGROŻONE. W jaki sposób bowiem za kilka lat będziemy opowiadać o wyspie – na której Mieszko i założył warowny gród, postawił monumentalny pałac i ufundował pierwszą na ziemiach polskich katedrę – gdy zniknie ona z naszego krajobrazu? Jak wytłumaczymy tak dramatyczne zmiany w naszym otoczeniu kolejnym pokoleniom?

Realizacja postulatów #DziedzictwoDlaKlimatu przybrała formę dwutorowego planu działania, którego istotę zawarliśmy w naszym manifeście. Po pierwsze, uznaliśmy, że skutecznym sposobem kształtowania postaw proekologicznych jest dawanie dobrego przykładu. i tak oto powstał „zielony dekalog” PCD oraz manifest. Zmiany naszych instytucjonalnych zachowań traktujemy jako permanentny, samodoskonalący proces. Po drugie, wykorzystując naszą wiedzę, pasję, przestrzeń i zasoby, zaplanowaliśmy roczny program wydarzeń edukacyjnych, wystawienniczych i turystycznych. Spojrzymy wspólnie na „niebieską i zieloną” mapę Poznania, zmieniającą się na przestrzeni wieków, ukazującą relacje człowieka i środowiska. Postaramy się niezwykle złożoną i trudną problematykę globalnego ocieplenia przełożyć na zagadnienia praktyczne, odnosząc się do życia codziennego i naszych lokalnych doświadczeń. Zaaranżujemy przestrzeń swobodnego myślenia i krytycznej refleksji.

O większości przedsięwzięć z cyklu #DziedzictwoDlaKlimatu przeczytają Państwo w tegorocznym numerze DziKHiego BITa, który ukaże się na majówkę. Zapraszam do lektury i do współdziałania – czekamy na Państwa w Bramie Poznania, na Trakcie Królewsko-Cesarskim, na naszych fest fyrtlach – Jeżycach, Łazarzu i Wildzie oraz na Poznańskim Szlaku Legend dla Dzieci.

Monika Herkt, Dyrektor Poznańskiego Centrum Dziedzictwa

Tak samo jak drzewo wyrasta z ziemi, dziedzictwo kulturowe wyrasta z dziedzictwa naturalnego. Jedno z drugim łączy się jak tlen z powietrzem, powietrze z oddechem, wdech z życiem. Innymi słowy: kultura nie istnieje w oderwaniu od natury, analogicznie do człowieka nierozerwalnie związanego z wodą, roślinami, powietrzem i ziemią, i współzależnego od nich.

W kontekście trwającego kryzysu klimatycznego, hasło dziedzictwo dla klimatu oznacza niezbędny i moralnie konieczny priorytet, określający kierunki działań każdej instytucji kultury. W słowie dziedzictwo zawarte są wartości kulturalne i naturalne. Dbałość o naturę jest jednoznaczna z dbałością o wszelkie pozostałe dobra. Zwłaszcza gdy ich przyszłość jest co najmniej niepewna. Na liście gatunków zagrożonych wymarciem znajdują się miliony  roślin i zwierząt, w tym również człowiek.

Świadomość kryzysu klimatycznego zobowiązuje do głębokiego namysłu nad jednostkowymi wyborami oraz działaniami, które podejmuje instytucja kultury. Tkwienie w antropocentrycznej iluzji, pozwalającej na nieograniczone wytwarzanie kolejnych produktów kultury bez sprawdzania, czy uwzględniają one niemożliwą do odrzucenia zależność od natury, jest działaniem zarówno krótkotrwałym, jak niemoralnym. Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT podejmuje w 2020 roku działania ukierunkowane na szeroko rozumianą ochronę klimatu. Wykłady, warsztaty, spektakle, zajęcia terenowe, wystawy i inne wydarzenia będą w pierwszej kolejności dotyczyły ekologii – dziedzictwa dla klimatu. Kryzys ekologiczny jest szansą na obudzenie się z iluzji i egotycznych pragnień posiadania oraz konsumowania. Świadomość i szacunek wobec kruchości zagrożonego dziedzictwa nie pozwalają już dłużej podejmować działań nastawionych na wizerunek lub przyjemność, a nie na realną korzyść dla Ziemi i jej wszystkich mieszkańców.

Robert Rient* i Poznańskie Centrum Dziedzictwa

Temat rzeki jest nam bardzo bliski, dlatego w tym roku rozpoczynamy pracę nad projektem „Brama otwarta na rzekę - edukacja ekologiczna na terenach nadrzecznych w Poznaniu". Dzięki niemu w okolicy Bramy Poznania powstanie Ekologiczna Ścieżka Edukacyjna, Rzeczny Ogród Ekoedukacji, Eksperymentalny Ogród Dziedzictwa oraz dedykowana tym projektom strona internetowa. Każdy z nich w różny sposób przybliża temat nadrzecznego ekosystemu w kontekście zmian klimatycznych. Naszym celem jest stworzenie warunków do edukacji poprzez doświadczanie. Projekt ma charakter partnerski i realizowany jest wspólnie przez Urząd Miasta Poznania (Biuro Koordynacji Projektów i Rewitalizacji Miasta) oraz Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT.