Opowieść zaczyna się od czasów pierwszych Piastów, gdy poznański gród był kluczowym punktem na mapie rodzącego się państwa związanym ponadto z początkami umacniania się  chrześcijaństwa i cywilizacji łacińskiej na ziemiach polskich. Zarówno ten okres, jak i późniejsze średniowieczne i nowożytne dzieje, gdy Poznań był jednym z największych i najbardziej rozwiniętych miast w dawnej Rzeczypospolitej, służy naszej opowieści do zarysowania podstaw, na jakich tworzyła się polska wspólnota mieszkańców Wielkopolski. W czasach średniowiecznych i staropolskich tkwią bowiem korzenie symboliki i mitów służących XIX – wiecznym działaczom społecznym  i niepodległościowym w ich walce o podmiotowość.

Oprowadzając grupę po salach gród i woda, a także częściowo sali złoto przedstawimy podstawowe fakty z dziejów narodu, państwa i regionu, które służyły promowaniu świadomości narodowej i dążeń niepodległościowych. Starania te stanowią główny wątek dalszej części oprowadzania, prezentującej strategie działań Polaków pod zaborem pruskim, których centralą i nieformalną stolicą był Poznań. Mowa tu przede wszystkim o programie prac organicznych opierającym się na idei podnoszenia własnymi siłami poziomu cywilizacyjnego polskiej społeczności. Elity polskie pozbawione swojego państwa wytworzyły, w dużym stopniu niezależne struktury społeczno – ekonomiczne stanowiące przeciwwagę dla instytucji niemieckich. Wielkopolanie nie stroniąc od udziału w walce zbrojnej, konsekwentnie budowali społeczną bazę , która (gdy nadszedł właściwy moment na wybuch powstania) okazała się niezbędna, by wymarzony cel osiągnąć i utrzymać.